Praca najemna

Z Marksizmopedia - internetowa encyklopedia marksizmu
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Praca najemna -

(wg. Mała encyklopedia ekonomiczna, ss. 499-500, autor: Zbigniew Gajczyk):

praca wykonywana przez pracowników pozbawionych środków produkcji i zmuszonych do sprzedawania swojej siły roboczej kapitalistom w celu wytwarzania dla nich wartości dodatkowej. Praca nie zawsze była pracą najemną. Do istnienia kategorii pracy najemnej konieczne są dwa warunki: pozbawienie pracownika własności środków produkcji i jego wolność osobista. Dlatego praca niewolnika nie była pracą najemną; niewolnik nie mógł sprzedać swojej siły roboczej, gdyż sam był towarem. Robotnik, mając wolność osobistą, może to uczynić; towarem jest jego siła robocza. Na zewnątrz stosunki między robotnikiem i kapitalistą przedstawiają się jako stosunki między wolnymi, a nawet niezależnymi ludźmi, z których jeden dobrowolnie sprzedaje, drugi zaś nabywa określony towar. W rzeczywistości robotnik działa w stanie przymusu, przy czym chodzi tu o przymus ekonomiczny: pozbawiony środków produkcji i utrzymania musi on sprzedawać swoją siłę roboczą. "Rzymski niewolnik - mówi Marks - przykuty był do swego pana łańcuchem, robotnik najemny przywiązany jest do swego niewidzialnymi nićmi". Sprzeczność między pracą i kapitałem jest jedną z głównych sprzeczności kapitalizmu.