Rezerwowa armia pracy

Z Marksizmopedia - internetowa encyklopedia marksizmu
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Rezerwowa armia pracy -

(wg. Mała encyklopedia ekonomiczna, s. 587-588, autor: Adam Runowicz):

stale istniejąca w kapitalizmie, pewna liczba poszukujących pracy, która musi oczekiwać w gotowości na okres, kiedy kapitalistyczna gospodarka nagle zwiększy swoje zapotrzebowanie na siłę roboczą. Bezrobocie jest nieodłącznym zjawiskiem w kapitalizmie; jest ono jednak w kapitalizmie nie tylko nieuchronne, lecz także - wbrew pozorom i deklaracjom burżuazyjnych przywódców politycznych - niezbędne; bez pewnej liczby bezrobotnych niemożliwy jest w kapitalizmie "normalny" rozwój gospodarki. Rozwój gospodarki kapitalistycznej cechuje nierównomierność (prawo nierównomiernego rozwoju); reprodukcja ma charakter cykliczny; koniunktura (cykl koniunkturalny w kapitalizmie) podlega ciągłym wahaniom; również nierównomiernie, skokowo, pojawiają się i rozwijają nowe gałęzie produkcji. Dlatego w celu zabezpieczenia kapitalistycznego systemu gospodarczego przed groźbą braku siły roboczej w okresie poprawy koniunktury lub gwałtownego rozwoju nowej gałęzi produkcji konieczna jest pewna liczba poszukujących pracy. Istnienie rezerwowej armii pracy niezbędne jest kapitalizmowi również dla utrzymania kapitalistycznej dyscypliny pracy oraz w celu ukształtowania płac na poziomie zapewniającym dostateczną stopę akumulacji. Rezerwowa armia pracy jest do tego stopnia niezbędna kapitalizmowi, że jej istnienie nie przeszkadza ekonomistom burżuazyjnym mówić o "pełnym zatrudnieniu" mimo istnienia pewnej liczby bezrobotnych.

Polecana literatura

  • Marks K., Kapitał, t. I, 1951;
  • Engels F., Położenie klasy robotniczej w Anglii, 1950;
  • Keynes J. M., Ogólna teoria zatrudnienia, pieniądza i procentu, 1956;
  • Zawadzki J., Akumulacja kapitału i położenie klasy robotniczej, 1956.