Walka klasowa

Walka klasowa -

(wg. Mała encyklopedia ekonomiczna, ss. 283-284, autor: Jarosław Semkow):

występuje w klasowych formacjach społeczno-ekonomicznych jako wyraz antagonistycznych sprzeczności interesów klasowych. Od upadku wspólnoty pierwotnej i rozszczepienia społeczeństwa na przeciwstawne klasy, walka klasowa stała się siłą napędową historii. Z wyjątkiem okresu wspólnoty pierwotnej historia dotychczasowego społeczeństwa - pisali Marks i Engels w Manifeście Komunistycznym (1848) - jest historią walk klasowych. Pierwszą antagonistyczną formacją klasową było niewolnictwo, w którym toczyła się walka między właścicielami niewolników a pozbawionymi praw niewolnikami, między bogaczami a biedotą. W feudalizmie główny front walki klasowej przebiega między chłopstwem pańszczyźnianym a feudałami (Żakeria, Wojna Chłopska 1525, powstania chłopskie w Rosji, na Ukrainie i w Polsce). Rozwój kapitalistycznej formy produkcji w łonie feudalizmu rodzi walkę burżuazji przeciwko feudalizmowi, która znajduje swe uwieńczenie w rewolucjach burżuazyjnych (Reformacja, angielska rewolucja burżuazyjna w XVII w., Wielka Rewolucja Francuska 1789, Wiosna Ludów 1848). Zasadniczą cechę kapitalizmu stanowi walka klasowa między proletariatem a burżuazją. W ostrych starciach i bitwach klasowych (Czartyzm w Anglii, powstanie liońskie 1831-34, powstanie tkaczy śląskich 1848, rewolucja lipcowa 1848, Komuna Paryska 1871) proletariat w skali europejskiej kształtuje się z "klasy w sobie" w "klasę dla siebie" (klasy społeczne). Proletariat toczy walkę klasową w trzech płaszczyznach: ekonomicznej, politycznej i ideologicznej. Walka ekonomiczna - to walka proletariatu o lepsze warunki sprzedaży swojej siły roboczej, o większy udział w wytworzonym przez siebie dochodzie społecznym. Jednakże całkowicie urzeczywistnić swoje cele ekonomiczne, tj. zlikwidować wyzysk proletariat może tylko w drodze zdobycia władzy politycznej. W walce politycznej znajdują swój skoncentrowany wyraz podstawowe interesy ekonomiczne proletariatu i najszerszych mas pracujących wyzyskiwanych przez burżuazję. Obalenie ustroju kapitalistycznego dokonuje się w drodze rewolucji socjalistycznej i ustanowienia dyktatury proletariatu. W dziedzinie ideologicznej walka toczy się między ideami postępu, których najbardziej konsekwentnym ucieleśnieniem jest marksizm-leninizm, a wstecznictwem. Reprezentantem postępowych idei społecznych jest zawsze klasa rewolucyjna. Bez rewolucyjnej teorii nie może być rewolucyjnej praktyki. Organizacyjną i polityczną emanacją walki klasowej proletariatu jest partia marksistowska: najbardziej świadomy, zorganizowany oddział proletariatu przewodzący masom pracującym w walce o obalenie kapitalizmu i zbudowanie społeczeństwa komunistycznego.

We współczesnym świecie kapitalistycznym przeciwieństwa klasowe nie słabną, przeciwnie - zaostrzają się. Również walka klasowa, mimo że w zależności od konkretnej historycznej sytuacji zmienia swoje formy i metody, toczy się we wszystkich trzech płaszczyznach. Formą walki klasowej jest walka o pokój i pokojowe współistnienie, o wyzwolenie narodowe i społeczne spod supremacji imperializmu.

Literatura

• Marks K., Engels F., Manifest Komunistyczny, 1956;
• Marks K., Walki klasowe we Francji, 1949;
• Marks K., 18 Brumaire’a Ludwika Bonaparte, 1949;
• Engels F., Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa, 1949;
• Lenin W., Państwo a rewolucja, 1953.